ترمومتر چیست
ترمومتر ها ابزارآلاتی می‌باشند كه جهت اندازه گيري دما و بعضا مواقع به همراه سایر تجهیزات جهت کنترل دما آیتم به کارگیری قرار می گيرند. دماسنج (ترمومتر) ها بر طبق خواص متعدد كار می كنند به هر كدام از اين خواص کمیت دماسنجی گفته می گردد
دماسنج معمولی
ترمومتر انبساطی که عموما به عنوان دماسنج جیوه ای mercury thermometer بی آلایش مشهور است و عمدتا ترمومتر محیطی محسوب می شود از يك لوله باريك با یک مخزن به طور كروی يا استوانه ای تشکيل شده است كه باطن آن با مايعی عمدتا از مال جيوه يا الکل پر شده است. این مایع که در اصطلاح به مايع دماسنجی شناخته می شود در اثر گرما منبسط شده و سطح آن باطن لوله مبنی بر با قانون انبساط سطحی مایعات بالا می رود. در‌این دماسنج ها دیواره مخزن دماسنج را عمدتا بسيار نازک میسازند تا به تبادل گرما بين مايع با محيط بيرون کمک کند و این تبادل به‌سرعت انجام گیرد. هر چه لوله دماسنج باريك تر، ضخامت ديواره مخزن آن نازک تر و حجم مخزن و مايع درون دماسنج بيشتر باشد، دماسنج دقيق تر خواهد بود.
ترمومتر گازی
در اين نوع از دماسنج ها کمی گاز در مخزنی با حجم ثابت جای دارد و فشار آن توسط يك فشارسنج به طور مداوم در حال اندازه گيری و كنترل است. با افزايش دمای گاز، به طور مستقیم فشار آن نيز افزايش مي يابد. چنانچه اين دماسنج به شیوه مناسبی مرتبه بندی شود، با اندازه گيری فشار در هر لحظه، می توان مقدار دما را در آن لحظه بدست آورد.
دماسنج ترموکوپلی
ترمومتر ترموکوپلی ( از خانواده ترمومتر تماسی) یا در اصطلاحی دیگر ترمومتر جفت حرارتی دماسنجی هست كه بر طبق پديده ترموالکتريک ساخته شده است. براساس اين پديده، در صورتی‌که دو رمز دو حرفه سيم هادی نازک غير هم گون (از جمله مس و آهن) را به يکديگر متصل كنيم و دو راز انتهايی سیم ها را به يك ميلی آمپر متر متصل کنیم، با گرم كردن نقطه مشترک اتصال دو سيم، در مدار جريان الکتريکی کوچک و اختلاف پتانسیل به وجود مي آيد كه مقدار این جریان به جز مقاومت مدار و محصول سيم ها به دمای اعمالی به محل اتصال مشترک آن دو نیز وابسته می‌باشد.
جهت اندازه گيری دقيق تر دما می‌توانیم دو ميله فلزی غيرهم گون را از يك راز به هم جوش داد بعد از آن يكی از سرهای انتهایی دسته را به يك دمای ثابت(از جملهً دماي صفر درجه ادغام آب و يخ در فعلا تعادل) و سر انتهایی ديگر را به دمای مجهول تحت اندازه گیری متصل كرد.
به‌دنبال متر (آذرسنج یا تف سنج pyrometer ):
دماسنج ( ترمومتر ) غیر تماسی جهت اندازه گيرى دمای فراتر از گستره دمايی دماسنج های ترموكوپلی عمدتا در اندازه گیری دمای كوره های ذوب فلزات به کارگیری میشود. پایرومتر ها به نام های دماسنج غيرتماسی تف سنج يا آذرسنج نهیز خوانده میگردند. ساده ترین نوع ابزار از يك تلسکوپ مخصوص ساخته شده است كه در آن يک لامپ رشته ای ( لامپ تنگستنی ) كوچک و فيلتری به رنگ قرمز‌رنگ گنجانده گردیده‌است.
دماسنج پزشکی
این دماسنج ها منحصر اندازه گیری دما ( تب ) بدن خردسال ها و بزرگسالان طراحی و درست شده اند که عمدتا انواع ترمومتر پژشکی مشتمل بر موردها تحت می‌باشند
دماسنج جیوه ای پزشکی
دماسنج دهانی دیجیتال
ترمومتر موبایل( ear thermometer )
ترمومتر چیست
ترمومتر ها ابزارآلاتی می‌باشند كه جهت اندازه گيري دما و بعضا مواقع به همراه سایر تجهیزات جهت کنترل دما آیتم به کارگیری قرار می گيرند. دماسنج (ترمومتر) ها بر طبق خواص متعدد كار می كنند به هر كدام از اين خواص کمیت دماسنجی گفته می گردد
دماسنج معمولی
ترمومتر انبساطی که عموما به عنوان دماسنج جیوه ای mercury thermometer بی آلایش مشهور است و عمدتا ترمومتر محیطی محسوب می شود از يك لوله باريك با یک مخزن به طور كروی يا استوانه ای تشکيل شده است كه باطن آن با مايعی عمدتا از مال جيوه يا الکل پر شده است. این مایع که در اصطلاح به مايع دماسنجی شناخته می شود در اثر گرما منبسط شده و سطح آن باطن لوله مبنی بر با قانون انبساط سطحی مایعات بالا می رود. در‌این دماسنج ها دیواره مخزن دماسنج را عمدتا بسيار نازک میسازند تا به تبادل گرما بين مايع با محيط بيرون کمک کند و این تبادل به‌سرعت انجام گیرد. هر چه لوله دماسنج باريك تر، ضخامت ديواره مخزن آن نازک تر و حجم مخزن و مايع درون دماسنج بيشتر باشد، دماسنج دقيق تر خواهد بود.
ترمومتر گازی
در اين نوع از دماسنج ها کمی گاز در مخزنی با حجم ثابت جای دارد و فشار آن توسط يك فشارسنج به طور مداوم در حال اندازه گيری و كنترل است. با افزايش دمای گاز، به طور مستقیم فشار آن نيز افزايش مي يابد. چنانچه اين دماسنج به شیوه مناسبی مرتبه بندی شود، با اندازه گيری فشار در هر لحظه، می توان مقدار دما را در آن لحظه بدست آورد.
دماسنج ترموکوپلی
ترمومتر ترموکوپلی ( از خانواده ترمومتر تماسی) یا در اصطلاحی دیگر ترمومتر جفت حرارتی دماسنجی هست كه بر طبق پديده ترموالکتريک ساخته شده است. براساس اين پديده، در صورتی‌که دو رمز دو حرفه سيم هادی نازک غير هم گون (از جمله مس و آهن) را به يکديگر متصل كنيم و دو راز انتهايی سیم ها را به يك ميلی آمپر متر متصل کنیم، با گرم كردن نقطه مشترک اتصال دو سيم، در مدار جريان الکتريکی کوچک و اختلاف پتانسیل به وجود مي آيد كه مقدار این جریان به جز مقاومت مدار و محصول سيم ها به دمای اعمالی به محل اتصال مشترک آن دو نیز وابسته می‌باشد.
جهت اندازه گيری دقيق تر دما می‌توانیم دو ميله فلزی غيرهم گون را از يك راز به هم جوش داد بعد از آن يكی از سرهای انتهایی دسته را به يك دمای ثابت(از جملهً دماي صفر درجه ادغام آب و يخ در فعلا تعادل) و سر انتهایی ديگر را به دمای مجهول تحت اندازه گیری متصل كرد.
به‌دنبال متر (آذرسنج یا تف سنج pyrometer ):
دماسنج ( ترمومتر ) غیر تماسی جهت اندازه گيرى دمای فراتر از گستره دمايی دماسنج های ترموكوپلی عمدتا در اندازه گیری دمای كوره های ذوب فلزات به کارگیری میشود. پایرومتر ها به نام های دماسنج غيرتماسی تف سنج يا آذرسنج نهیز خوانده میگردند. ساده ترین نوع ابزار از يك تلسکوپ مخصوص ساخته شده است كه در آن يک لامپ رشته ای ( لامپ تنگستنی ) كوچک و فيلتری به رنگ قرمز‌رنگ گنجانده گردیده‌است.
دماسنج پزشکی
این دماسنج ها منحصر اندازه گیری دما ( تب ) بدن خردسال ها و بزرگسالان طراحی و درست شده اند که عمدتا انواع ترمومتر پژشکی مشتمل بر موردها تحت می‌باشند
دماسنج جیوه ای پزشکی
دماسنج دهانی دیجیتال
ترمومتر موبایل( ear thermometer )
ترموکوپل از انواع ترمومتر